| Opis |
Stoisz przed zadaniem wydającym się nierozwiązywalnym? Musisz wygłosić za dwie godziny wykład na temat, o którym nie masz pojęcia? Zostałeś zaskoczony wizytą znajomych, a w lodówce masz tylko światło?
Potrzebujesz pilnie pomysłu?
W poszukiwaniu kreatywnych rozwiązań codziennych problemów Vera F. Birkenbihl fascynuje nowymi narzędziami myślowymi i motywuje swoich czytelników do opuszczenia wydeptanych ścieżek myśli. Na przykładzie konkretnych opisów autorka pokazuje nowe perspektywy rozwiązywania indywidualnych problemów (zarówno zawodowych, jak i prywatnych). Przedstawia kreatywne techniki, które pozwalają zabawnie i twórczo stwarzać nowe rozwiązania.
Myśląc kreatywnie, mamy większe możliwości i szanse znalezienia wielu niestandardowych rozwiązań nawet najtrudniejszych problemów.
Spis treści:1. Tu zaczynamy ........ 7
Znowu seminarium książkowe..... 7
2. Korzenie kreatywnego ABCŠ..... 15
Trzy narzędzia myślowe..... 15
3. Myślenie KaWaŠ..... 25
1. Opis przypadku: Porażka..... 26
2. Opis przypadku: Kochane pieniądze..... 33
4. Sporządzanie ABCŠ wiedzy..... 38
W prostych problemach..... 38
3. opis przypadku: Temat wykładu..... 40
4. opis przypadku: Wygenerować życzenie zawodowe..... 42
5. Kreatywne ABCŠ..... 44
Konsultowanie list..... 44
5. Opis przypadku: Specyficzna zmiana zachowania w dniu codziennym..... 47
6. Opis przypadku: Konieczność prezentacji w trzy minuty..... 52
7. Opis przypadku: Klient przychodzi za 2 godziny..... 55
8. Opis przypadku: Notorycznie spóźniający się pracownik ..... 57
9. Opis przypadku: Wredny klient z Wiednia..... 59
10. Opis przypadku: Akurat, kiedy nie trzeba - choroba!..... 63
11. Opis przypadku: Jak powinna zadecydować?..... 65
12. Opis przypadku: Autor szuka tematu felietonu..... 67
13. Opis przypadku: Chcę ją przekonać: rzeczowo, racjonalnie........ 68
14. Opis przypadku: Nikt nie chce wykonywać zajęć domowych?..... 71
15. Opis przypadku: Prowadzący seminarium pilnie potrzebuje pomysłu........ 74
16. Opis przypadku: Co zrobić z odpadkami biologicznymi?..... 76
17. Opis przypadku: Ciemny garaż..... 79
6. Myślowa ruletka..... 84
Technika rozwiązywania problemów dla grup..... 84
7. Kreatywne myślenie z zastosowaniem KaWaŠ i list ABCŠ..... 90
8. Alfabet do kreatywnego ABCŠ..... 99
9. Załącznik..... 129
Arkusz zapisków nr 1. Czym jest KaWaŠ?..... 130
Arkusz zapisków nr 2. Co jest problemem?..... 133
Arkusz zapisków nr 3. Lista list..... 135
Arkusz zapisków nr 4. Sieć wiedzy..... 140
Arkusz zapisków nr 5. Lista kotwic..... 142
Arkusz zapisków nr 6. Wolno/szybko..... 143
Arkusz zapisków nr 7. Ćwiczenie seminaryjne..... 144
Arkusz zapisków nr 8. Eksformacja..... 146
Arkusz zapisków nr 9. Kasety dyktafonowe w samochodzie..... 149
Bibliografia..... 149
Fragment:
M = Metafory jako organy zmysłów
Neil POSTMAN (którego książki uważam za ekstremalnie godne polecenia) objaśnia (w Nie ma bogów - koniec wychowania): możemy sobie wyobrazić metafory jako organy zmysłowe.
Spróbujmy sformułować metaforycznie naszą sytuację zawodową albo prywatną. Przyjmijmy, że szukamy metafory do naszego życia, wtedy możemy skłonić skojarzeniowe siły do płynięcia przy pomocy takich zdań: Życie jest jak...?. Wywołuje to automatycznie pomysły, które wynurzają się z nicości, np.... jak rzeka, ...jak praktyka ... jak przedstawienie teatralne, ...jak podróż wakacyjna lub... jak karuzela. Moglibyśmy teraz spytać: Dlaczego (tak)?, np. Dlaczego jak karuzela? i nasłuchiwać odpowiedzi, które się w nas pojawiają. Mała grupa podczas seminarium:
Życie jest jak karuzela
a) ponieważ każda runda jest powtórką tego samego,
b) ponieważ sprawia najwięcej radości, kiedy ktoś inny płaci za bilety,
c) ponieważ podczas każdej rundy można przesiąść się na inne zwierzę (przytulić do długiej szyi żyrafy, przesiąść na szerokie, pewne plecy lwa),
d) ponieważ wszystko pozostaje w ruchu.
Pytania do was:
1. Jakie dalsze wyjaśnienia wpadają wam spontanicznie do głowy?
2. Chcecie zapisać swoje pierwsze skojarzenia?
Takie ćwiczenia myślowe pomagają nam zorientować się, jak postrzegamy niektóre rzeczy, również dlatego POSTMAN mówi o metaforze jak o organie zmysłowym (co także jest metaforą!). Pomyślcie np. że życie jest jak karuzela, ponieważ wszystko jest takie samo, (a) a wtedy przez znudzony organ zmysłu nie odkryjecie zbyt wielu fascynujących rzeczy w życiu. Jeśli jednak postrzegacie życie jako karuzelę, ponieważ wszystko pozostaje w ruchu, (b) wtedy będziecie tym organem postrzegać zupełnie inny świat.
Jednakże z jednej rzeczy musimy sobie jasno zdawać sprawę: w pierwszym podejściu widzimy w metaforze przede wszystkim to, co uwydatnia, wynosi na pierwszy plan, podkreśla lub szczególnie unaocznia. Ale Andrew GOATLY zwraca uwagę na to, że każda metafora ma podwójną funkcję:
Im więcej metafor wymyślimy i rozwiniemy w myślach dla istotnych w naszym życiu tematów, tym bogatsze stanie się nasze postrzeganie i tym bardziej zróżnicowane staną się nasze objaśnienia postrzeganego. Im więcej metafor znajdziemy dla tych samych aspektów sytuacji, tym więcej obejmie nasza obserwacja i tym bardziej różnorodne staną się różne wglądy, które w sobie wykształcimy. Reasumując:
1. Jeśli zrozumiemy, że większość opisów rzeczywistości (od wyników badań poprzez sytuacje i zadawane pytania aż do problemów, które chcemy rozwiązać) ma aspekty metaforyczne, możemy dramatycznie poszerzyć zarówno nasz kąt patrzenia, jak i nasze szanse na rozwiązania.
2. Im częściej będziemy trenować tworzenie metafor (w suchym doku), tym lepiej opanujemy tę umiejętność, tak że będziemy ją mogli zastosować również w celu rozwiązywania problemów, ponieważ na czas podwyższyliśmy nasz poziom kompetencji (por. G od str. 107). Do tego służą ćwiczenia takie, jak następujące, przy czym każdy przykład powinien być wiele razy ćwiczony. Czasem pisemnie, czasem w głowie (patrz margines).
? Życie jest jak...? Dlaczego? Ponieważ...
? Moja praca jest jak... ? Dlaczego? Ponieważ...
? Mój związek jest jak... ? Dlaczego? Ponieważ...
? Moja przyjaźń (z...) jest jak...? Dlaczego? Ponieważ...
Jeśli konsultujecie listę ABC, to każde z możliwych połączeń, które postrzegacie pomiędzy problemem i znalezionym pojęciem, może zostać wykorzystane rzeczywiście lub metaforycznie. Przyjmijmy, że męczy was brak gotówki i sprawdzacie w liście ABC... np.
? Trafiacie na pojęcie gepard i próbujecie teraz zintegrować metaforycznego geparda ze swoim problematycznym położeniem. Być może przypomina się wam, że gepard jest najszybszym zwierzęciem na świecie - jakie skojarzenia to w was wywołuje? Być może, jak szybko zawsze wydajecie swoją gotówkę? Być może tak szybko, że nie możecie nic zaoszczędzić? A więc jak moglibyście po-ŁĄCZYĆ oszczędzanie z gepardem, zamiast wydawania pieniędzy...?
? Znajdujecie w liście ABC słowo globalna katastrofa i ŁĄCZYCIE to straszliwe pojęcie ze swoim problemem. Co jest waszą osobistą globalną katastrofą? Być może wasza tendencja szybkiego i spontanicznego kupowania rzeczy, które się wam podobają - nawet jeśli potem stwierdzacie, że wcale ich nie potrzebujecie...? Możecie teraz połączyć to z innym założeniem, w którym chodzi o zapobieżenie spontanicznym zakupom...
? Czytacie słowo golf i myślicie o wietrze nazywającym się golf? Co w waszym portfelu robi metaforyczny wiatr? Wywiewa gotówkę z waszego portfela, nieprawdaż? A więc metaforyczny wiatr może wam udzielić lekcji, by nosić przy sobie mniej gotówki...
Widzicie, jak łatwo nasze myśli znajdują po-ŁĄCZENIA, kiedy spytamy, która metafora może skrywać się za pojęciem (w odniesieniu do naszego problematycznego położenia)...
N = NAMIERZANIE (= konsultowanie list ABC)
Por. str. 42, od str. 44, str. 49, str. 53, str. 56, str. 58, str. 60, str. 64, str. 65, str. 67, str. 69, str. 72, str. 74, str. 76, str. 81. Również sprawdzanie w innych listach jest możliwe, np. w spisie haseł w literaturze fachowej, słownikach, leksykonach itp.
O = OKRESOWO? CZĘSTO!
Poznaliśmy dwa rodzaje KaWa?. Po pierwsze, możemy założyć normalne słowne KaWa? i wyszukać asocjacje do liter hasła naszego tematu.
Po drugie, możemy wybrać specjalną formę KaWa?, czyli listę ABC i odpytać asocjacje do każdej litery naszej sieci wiedzy.
Na str. 20 stwierdziliśmy już, że asocjacje przedstawiają zawsze stare połączenia pomysłów i myśli z naszej przeszłości, podczas gdy bisocjacja zawsze jest pierwszym (nowym) połączeniem dwóch pomysłów, które normalnie nigdy nie zostałyby połączone (por. od str. 21 obraz chmury myśli). W tym miejscu chcę uzupełnić i skierować waszą uwagę na dalszy ważny aspekt, mianowicie ten: każdy KaWa? zawsze stanowi INWENTURĘ; rodzaj duchowej migawki o tym, jak bardzo znajome są dla nas niektóre toki myśli.
Kto myśli o jakiejś rzeczy po raz pierwszy, może nie otrzymać zbyt wielu wyników. Jeśli jednak CZĘSTO myślicie o jakimś temacie, to ilość rezultatów zwiększa się podwójnie: po pierwsze, znajdujecie więcej skojarzeń (pomysłów, możliwości, rozwiązań itd.), po drugie, pojawiają się one szybciej. Znacie efekt państwa-miasta: im częściej się gra, tym szybciej przypomina się wam więcej miast, państw, rzek. Tylko - zasada obowiązuje również przy każdym innym temacie. Dlatego CZĘSTO jest pojęciem dla wszystkich, którzy chcą poszerzyć swój REPERTUAR (por. str. 108 i str. 118).
P = PARADOKS
Wszystkie założenia w tej książce mogą pomóc w powiększeniu waszej strefy wpływów (waszą osobistą moc). Każdy problem, który nie może zostać zaraz rozwiązany, łączy się z nieprzyjemnymi uczuciami (od frustracji, poprzez złość, aż do obawy przed stratą). Jeśli wykorzystacie te założenia i zauważycie, że możecie coś przedsięwziąć, jak również, że w miarę wzrostu sprawności coraz łatwiej znajdujecie rozwiązania, zwróci to część waszej mocy, którą mogą zrabować problemy. Już tylko z tego powodu opłaca się spróbować. Dużo sukcesów!
Q = Q - jakość naszych procesów myślowych
Jakość może się dramatycznie poprawić przy pomocy technik ABC. W rzeczy samej działanie jest kumulatywne, tj. musicie przez jakiś czas systematycznie trenować techniki, używać ich, zanim stwierdzicie, że coś wam dają. Podobnie jak przy medytacji, w przeciwieństwie do technik relaksacyjnych, z których każda może być osobno oceniana. Medytacja działa tylko kumulatywnie, dlatego trzeba ją stosować codziennie przez okres mniej więcej 6 tygodni, zanim można stwierdzić, że coś nam przynosi. Również tu. Wypróbować trzy razy i potem powiedzieć: nie potrafię jest nieprawidłowe. Każda nowa technika wymaga treningu, jeśli chcecie stać się choć trochę kompetentni. Jeśli osiągnęliście pierwszy stopień kompetencji (porównywalne z pierwszym pasem w sztukach walki), to sprawia wam to już tak dużo radości (i daje odwagę!), że dobrowolnie ćwiczycie nadal. Macie więc stosunkowo krótką wyboistą ścieżkę przed sobą, ale musicie ją przebyć, zanim będziecie mogli wynieść jakość waszych procesów myślowych na nowy, wyższy poziom! Pomyślcie tylko, co może zdziałać efekt państw-miast w ciągu kilku tygodni, szczególnie, kiedy zaczniecie grać w innych kategoriach (por. państwa-miasta-fizyka kwantowa, str. 16). Przy tym możecie grać z innymi albo sami (np. podczas długich podróży samochodem albo spacerów...)
R = REPERTUAR
Nigdy nie należy zapominać, że umiejętności mogą zostać zdobyte tylko poprzez trening, a początkujący muszą wykazać wyjątkową cierpliwość (przez wystarczająco długi czas). Być może ten KaWa? przypomni wam najistotniejsze punkty tematu REPERTUAR?
S = Szukanie hasła lub tytułu!
Znacie problematykę? Szukacie (zrozpaczeni) pomysłu, by sformułować nagłówek, tytuł albo hasło. Przy czym poszukiwania te nie dotyczą tylko i wyłącznie profesjonalistów (autorów, nauczycieli, ludzi z branży reklamowej i wydawniczej itd.), ale każdego myślącego człowieka. Eksperci od myślenia i nauczyciele retoryki wiedzą od dawna:
|
