KSIĄŻKA

Nierządnice pustyni. Pokuta we wczesnych źródłach monastycznych - Benedicta Ward SLG [KSIĄŻKA]

Benedicta Ward SLG jest siostrą w anglikańskiej wspólnocie Sióstr Bożej Miłości (Sisters of the Love of God) w Oksfordzie. Wykłada historię duchowości na Uniwersytecie Oksfordzkim, a także w Harris Manchaster College. Jest autorką wielu książek na temat wczesnego monastycyzmu, a także historii średniowiecza. Powszechnie uznaje się, że jest jednym z największych światowych znawców tematyki związanej z ojcami i matkami pustyni.

Benedicta Ward komentuje krótko żywoty sławnych nierządnic od Marii Magdaleny poczynając. Komentarz pomaga zrozumieć motywy graniczącej z samozniszczeniem ascezy kobiet z czasów pierwszych wieków chrześcijaństwa. Same zaś żywoty (zawarte w książce) są świadectwem niebywałej mocy kobiet dążących do pokuty i oczyszczenia z grzechu.

Kim była św. Maria Egipcjanka? Historię Marii znano w kręgach monastycznych na Wschodzie od IV wieku. Stosunkowo wcześnie została przetłumaczona na łacinę, dzięki czemu szybko stała się znana na Zachodzie. Życie Marii z Egiptu było tak powszechnie uważane za wzór pokuty, że niektórzy uznawali jej historię za dalszą część dziejów św. Marii Magdaleny. Nawet człowiek tak wykształcony jak Honoriusz z Autun mylił te dwie postaci:

Przekazy mówią, że (Maria Magdalena) z innymi uczniami widziała wniebowstąpienie Pańskie, a następnie wraz z innymi otrzymała Ducha Świętego. Później, z miłości do Niego, postanowiła, że nie będzie spotykać się już z ludźmi. Udała się więc na pustynię i zamieszkała w jaskini. Kiedy pewien wędrowny kapłan przyszedł do niej i zapytał, kim jest, odpowiedziała, że Marię Grzesznicą, on zaś został przysłany, aby pogrzebać jej ciało. Po tych słowach odeszła z tego świata, którym od dawna gardziła, i weszła do chwały wraz z aniołami śpiewając hymny. Tak odeszła do Pana, którego bardzo miłowała.

Pochodzący z XI wieku Apostolski żywot św. Marii Magdaleny zdecydowanie i z oburzeniem odrzuca takie pomieszanie różnych postaci jako fałszywe: to twórcy bajek, czerpiąc z historii egipskiej pokutnicy, przypisywali czyny Egipcjanki św. Marii Magdalenie. Główny motyw obydwu historii jest jednak ten sam: miłość Chrystusa, która wielki grzech przemienia w wielką chwałę.

*

Odrzucona przez czyjeś ręce o drzwi sanktuarium
Maria Egipcjanka, namiętna ladacznica,
Upadła na próg.
Kapłani, świece, akolici,
Zadrżeli w płomieniach - widziała ich jak przez mgłę.
Gdy umierała,
jej łagodne oczy płonęły I włosy były niczym ciemny płomień,
A kiedy odeszła z tego świata,
przyszedł złoty lew
I złożył jej spalone pokutą ciało w łonie ziemi.

John Heath-Stubbs