KSIĄŻKA

Inteligencja a kultura. O problemach samoidentyfikacji dziewiętnastowiecznej inteligencji rosyjskiej [KSIĄŻKA]

Książka jest pierwszym w Polsce całościowym, monograficznym ujęciem problematyki dziewiętnastowiecznej inteligencji rosyjskiej. Podejmuje ciągle aktualny problem elit intelektualnych, ich wpływu na kulturę i mechanizmu dziedziczenia idei. Rolę elit w kulturze autorka rozpatruje przez pryzmat "wyzwań" i "odpowiedzi". Analiza charakteru zarĂłwno jednych, jak i drugich pozwala ocenić kondycję inteligencji i jej możliwości wywierania wpływu na szersze kręgi odbiorcĂłw.

Inteligencja rosyjska narodziła się w rezultacie konfrontacji kulturowej: Rosja - ZachĂłd, i stanęła przed wyzwaniem przeszczepienia na rodzimy grunt obcych kulturowo pierwiastkĂłw. Wtedy też został sformułowany klasyczny kompleks problemĂłw rosyjskich intelektualistĂłw, wśrĂłd nich problem ludu - prawdziwa obsesja inteligencji, narzędzie realizacji misji na rodzimym gruncie i wobec Zachodu.

Rozziew miedzy światem inteligenckich ideałĂłw - pragnieniem służby ludowi, postępu w imię wspĂłlnego dobra - a rzeczywistym działaniem, to tylko jeden z symptomĂłw "fałszywej świadomości", a zarazem dowĂłd, że rosyjska inteligencja nie sprostała stawianym przed nią wyzwaniom. Analiza zagadnienia "fałszywej świadomości" i myślenia utopijnego oraz społeczno-psychologicznych typĂłw inteligenta, pozwala wysnuć wnioski dotyczące genezy takich zjawisk jak rosyjski marksizm i komunizm. Nie były one przypadkiem, a ich wypaczenie ma związek z charakterem rosyjskiej inteligencji i kultury: ze skrajnym marzycielstwem, skłonnością do maksymalizmu, gwałtownej negacji, dualistycznego pojmowania rzeczywistości.

Książka prowokuje do refleksji i pytań o zadania wspĂłłczesnej inteligencji, bowiem wnikliwa lektura pozwala zakładać, że obecne wyzwania mają swoje korzenie w odległej przeszłości.

O autorce:
Małgorzata Abassy - asystent w Instytucie Rosji i Europy Wschodniej na Wydziale StudiĂłw Międzynarodowych i Politycznych UJ. Prowadzi badania, dotyczące roli inteligencji w kulturze a także wpływĂłw modelu kulturowego Rosji na państwa sąsiednie - Polskę i Iran.