KSIĄŻKA

Czwarte ćwiczenia pamięci - Erwin Axer [KSIĄŻKA]

Czwarty zbiór krótkich opowiadań i szkiców z lat 1998-2003. W zbiorze znajdują się wspomnienia, które autor spisywał znalazłszy się po powstaniu warszawskim w niewoli, spisywał je - jak mówi - w stylu infantylno-obiektywnym.

Wspomnienia obejmują ostatnie miesiące przed wrześniem 1939 roku, kiedy to wszyscy mówili o nieuchronnej wojnie, choć nikt tak do końca w nią nie wierzył, oraz pierwsze dni po jej wybuchu - ?straszne, ale jeszcze do zniesienia? - w bombardowanym Lwowie. Dalsza część traktuje o ?odysei wędrówki ze Lwowa w stronę Karpat?.

?Tekst pisałem na przełomie lat 1944/45, w niewoli, po powstaniu warszawskim. Wieczorami, po dniu przepracowanym w kamieniołomie lub kopalni manganu, po apelu byliśmy wolni. Siedzieliśmy wokół stołów w naszych "sztubach" i zajmowaliśmy się, czym kto chciał i na co miał ochotę. Niektórzy jedli na kolację resztki chleba, który pozostał z dziennej racji, inni sięgali do "amerykańskich" paczek, wielu kręciło neskę zmieszaną z odrobiną cukru i paroma kroplami wody, ucierając ją na słodki krem, który później wylizywali jak najdłużej wyjmując po odrobinie łyżeczką. Jeszcze inni naprawiali upraną w umywalni bieliznę. Gazu kopalnia dostarczała sporo, było więc ciepło. Siedzieliśmy w spodniach tylko i koszuli, czasem nawet rozebrani do połowy. Bywało, że czytałem kolegom ustęp z Dysku Olimpijskiego Parandowskiego. Z Genewy bowiem nadsyłano dla jeńców wszelkich narodowości osobne wydawnictwa. Czasem, kiedy udało mi się zdobyć strzęp papieru, spisywałem z pamięci wiersze, które popełniłem w dawnych latach i nadal popełniałem w niewoli?.

Erwin Axer, ur. 1 stycznia 1917 roku w Wiedniu, wybitny polski reżyser teatralny, wieloletni dyrektor Teatru Współczesnego w Warszawie. Liczne inscenizacje za granicą: w Důsseldorfie, Monachium, Berlinie, Hamburgu, Zurychu, Wiedniu, Amsterdamie, Leningradzie i Nowym Jorku. Pedagog i publicysta. Opublikował Listy ze sceny, Sprawy teatralne, Kartki z pamiętnika oraz Ćwiczenia pamięci (1986, 1992, 1998).