KSIĄŻKA

Bieszczady. Beskid Niski. Wydanie 1 [KSIĄŻKA]

Kultowe i najbardziej dziewicze polskie góry zachęcają do włóczęgi. Jeśli nie upierasz się przy trasach wysokogórskich, a cenisz brak tłoku i spokój, to wybierz Bieszczady lub Beskid Niski. Odwiedź tutejsze lasy, malownicze połoniny, osuwiskowe jeziorka, żeremia bobrów i doliny z jeszcze zachowanymi cerkwiami.

Bieszczady są najbardziej na wschód wysuniętą częścią polskich Karpat. Należą - jako jedyne pasmo górskie w obecnych granicach Polski - do Karpat Wschodnich, które oddziela od Karpat Zachodnich Przełęcz Łupkowska oraz dolina Osławy i Sanu. Różnie wytyczane są granice tego pasma - według kryteriów geograficznych Bieszczady ciągną się od Przełęczy Łupkowskiej na zachodzie po Przełęcz Wyszkowską na wschodzie (obecnie na terenie Ukrainy). Do Polski należy najbardziej zachodnia część tego pasma - Bieszczady Zachodnie kończące się na Przełęczy Użockiej, na pograniczu Polski i Ukrainy. Północna granica tych gór biegnie północnymi podnóżami pasma Chryszczatej i Wołosania, Durnej, Korbani, w końcu północnymi stokami Otrytu i górnym odcinkiem doliny Sanu. Natomiast na północ od nich rozciągają się góry Sanocko-Turczańskie (od dwóch miast: Sanoka i Turki na Ukrainie) obejmujące liczne równolegle do siebie ciągnące się grzbiety, dużo niższe niż Bieszczady. Od tego podziału znacznie odbiegają granice "turystyczne" tych gór - dla turystyki najważniejsze są linie komunikacyjne, dlatego granice Bieszczadów traktowane są z dużym uproszczeniem; na zachodzie jest to linia kolejowa biegnąca od Przełęczy Łupkowskiej na północ, doliną Osławicy, a potem Osławy aż po Zagórz, natomiast północną granicę wyznacza linia kolejowa z Zagórza przez Lesko i Ustrzyki Dolne, aż po Krościenko przy granicy ukraińskiej. Taki też obszar Bieszczadów opisujemy w naszym przewodniku. Jest on bardzo zróżnicowany pod względem wysokościowym i morfologicznym i dzieli się na dwie zasadnicze części: na południu dużo wyższa i bardziej zwarta - to właściwe Bieszczady (nazywane też czasami Bieszczadami Wysokimi), a na północy szeroko rozumiane Przedgórze Bieszczadzkie, którego centralną część tworzy otoczenie Jeziora Solińskiego.

Beskid Niski rozciąga się na przestrzeni ponad 75 km pomiędzy Przełęczą Tylicką (683 m n.p.m.) na zachodzie a Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) na wschodzie. Od sąsiednich grup górskich oddzielają go głębokie doliny - na zachodzie dolina Kamienicy (nazywanej też Kamienicą Nawojowską) rozdziela to pasmo od Beskidu Sądeckiego, natomiast na wschodzie dolina Osławy - od Bieszczadów. Ku północy Beskid Niski opada wyraźnym progiem ku swoim przedpolom - na zachodzie jest to Pogórze Ciężkowickie, a w środkowej części rozległe obniżenie Dołów Jasielsko-Sanockich. Beskid Niski jest najniższą częścią łańcucha karpackiego (mimo że najwyższe szczyty nie są wcale takie niskie) - tu grzbiet wododziałowy ma swoje najniższe przełęcze (Przełęcz Dukielska), a na przestrzeni przeszło 30 km w środkowej części pasma żaden szczyt nie przekracza wysokości 800 m n.p.m. Także szerokość pasma karpackiego jest w tym miejscu niewielka - od południa bardzo blisko wcina się płaska Nizina Węgierska, na północy natomiast, pomimo znacznej szerokości, dominują obniżenia i pogórza, a nie góry. Warto jednak pamiętać, że ta część Beskidów jest bardzo zróżnicowana - a różnorodność krajobrazów niejednokrotnie zaskakuje przyjezdnych. Ze względu na znaczny obszar, a także na zróżnicowanie krajobrazu Beskid Niski dzieli się na mniejsze części. Idąc kolejno od zachodu, są to: Góry Grybowskie, Góry Hańczowskie, Pasmo Magurskie, Beskid Dukielski, Pasmo Bukowicy, a na południu ciągnące się wzdłuż granicy Pasmo Graniczne. Najbardziej na zachód wysuniętą częścią Beskidu Niskiego są Góry Grybowskie. Leżą one pomiędzy dolinami rzek: Kamienicy i Białej, a tylko jedna góra - Chełm wznosi się pomiędzy Białą a Ropą.

Zupełnie nowy sposób przedstawienia i zwiedzania gór, w którym opisowi proponowanych wędrówek towarzyszą kolorowe mapki i profile terenu - pierwszy rzut oka na nie wystarczy, by przekonać się, czy mamy do czynienia z propozycją spaceru, czy prawdziwej górskiej wyprawy. W orientacji w terenie pomagają znaki graficzne przy opisie trasy i profilu - szczytów, schronisk, węzłów szlaków turystycznych, a zdobywającym górskie odznaki turystyczne przyda się punktacja GOT. Piękne, barwne fotografie sprawiają, że przewodnik staje się jednocześnie swoistym albumem. Nie zabrakło też planów większych miast rejonu oraz informacji krajoznawczych i praktycznych o terenach, które przemierzamy. Kolorowej, atrakcyjnej szacie graficznej towarzyszy tekst napisany przez profesjonalistów - przewodników górskich, którzy nie raz przedeptali polecane szlaki. Liczy się również wygoda użytkowania książki na spirali - nie trzeba martwić się o połamanie grzbietu czy niemożność całkowitego otwarcia przewodnika.