KSIĄŻKA

Powstanie listopadowe w relacjach dyplomatów pruskich, saskich i rosyjskich [KSIĄŻKA]

Wydawca, wykorzystując zbiory archiwalne z Merseburga i Poznania, w sposób wszechstronny przedstawił poglądy i założenia pruskich sfer rządowych dotyczące powstania listopadowego w toku wojny polsko-rosyjskiej. Na specjalną uwagę zasługuje wymiana korespondencji między Fryderykiem Wilhelmem III a Mikołajem I. Z depesz tych możemy wywnioskować, jak bardzo zażyłe stosunki łączyły spokrewnionych monarchów zmierzających do zadania polskiemu powstaniu zdecydowanego ciosu.
Bardzo istotna jest także korespondencja ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Prus, Gustawa Brenna, który wciąż starał się uniemożliwić wszelkie kontakty powstańców polskich z zagranicą.
Wielką wartość posiadają również listy ministra spraw zagranicznych Prus, Christiana Bernstorffa, i zastępującego go - Johanna Petera Friedricha Ancillona. Dzięki nim możemy poznać, jak kształtowały się bilateralne stosunki prusko-angielskie, prusko-francuskie i prusko-austriackie. Bardzo znamienna jest także korespondencja Augusta Gneisenau, naczelnego dowódcy wojsk pruskich przebywającego w Poznaniu.
Ważne i nowatorskie są również relacje z Berlina tamtejszych posłów rosyjskich: Dawida Alopeusa i Friedricha Appołoniusa Maluiza. Z depesz tych dowiadujemy się także, jak olbrzymia była presja wywierana przez ambasadę rosyjską na rząd w Berlinie, by powstańców pozbawić wszelkich kontaktów z Francją i Anglią oraz przeciwdziałać napływowi jakiejkolwiek pomocy z Zachodu dla polskiego powstania.
Istotnym źródłem umożliwiającym ocenę przebiegu wojny polsko-rosyjskiej w 1831 roku jest także korespondencja posła saskiego - Lemaistra - z Petersburga, z drugiej polowy 1831 roku. Dzięki niej możemy poznać, jakie były poglądy Mikołaja I i mieszkańców Petersburga na toczące się działania zbrojne, a zarazem, jakie represje zastosował rząd carski wobec polskich patriotów bezpośrednio po upadku powstania.